स्पर्श खबर जितपुर बारा साउन ११ गते:
सरकारले सशस्त्र प्रहरी बल नेपालको संगठनात्मक र दरबन्दी संरचना परिवर्तन गरेको छ । संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयअन्तर्गतको राष्ट्रिय कितावखाना (प्रहरी) लैनचौरले सोमबार सशस्त्र प्रहरी बल प्रधान कार्यालयलाई स्वीकृत दरबन्दी र संगठनात्मक संरचनाको ३५ पाने पत्रसमेत पठाएको छ । यसअघि ३ साउनको मन्त्रिपरिषद बैठकले सशस्त्र प्रहरी बलको संगठन तथा व्यवस्थापन तथा सर्वेक्षण (ओएण्डएम) प्रतिवेदन २०८० स्वीकृत गरेको थियो ।
नयाँ संगठनात्मक एवं दरबन्दी संरचनाअनुसार सशस्त्र प्रहरीको कुलसंख्या ३७ हजार ५५ बाट ९८ बढेर ३७ हजार एक सय ५३ पुगेको छ ।
दर्जागतरुपमा हेर्दा एसएसपीको संख्या ३१ बाट ११ बढाएर ४२, एसपीको १२६ बाट ४१ बढाएर १६७, डीएसपीको ४६० बाट २८ बढाएर ४८८ पु¥याइएको छ । यसबाट सिसं २ का इन्सपेक्टर बेसिकका एसपीहरु लाभान्वित हुनेछन् । त्यस्तै, २०६० सालमा भर्ना भएको सशस्त्र प्रहरी निरीक्षकको ठूलो टोली हालसम्म पनि डीएसपी नै रहेकोमा अब बाँकी सबै जना एसपी हुनेछन् । सशस्त्रमा पहिलो व्याचका ९ जनामध्ये चार जना डीआईजी बनिसकेका छन् भने सिसं २ का केही एसएसपी बनिसकेका छन् । केही एसपीमै कार्यरत छन् । तर सिसं ३ का थोरै मात्र एसपी बनेका छन् । अहिले संख्या नबढेको भए सिसं ३ बेसिकका इन्सपेक्टरले एसपीमा बढुवा हुनका लागि अझै केही वर्ष कुर्नुपर्ने थियो । जबकि, सिसं १ र ३ मा इन्सपेक्टरमा भर्ना भएकाहरुबीचको अवधि जम्मा १५ महिना मात्रै छ ।
नयाँ संगठनात्मक एवं दरबन्दी संरचनाअनुसार, डीएसपीको संख्या ४६० बाट २८ बढाएर ४८८ पु¥याइएको छ । यसको प्रत्यक्ष लाभ अहिले सिसं ७ का इन्सपेक्टरहरुले लिनेछन् । २०६४ सालमा भर्ना भएका सिसं ७ का सशस्त्र प्रहरी निरीक्षक १६ वर्षदेखि अझै केही सोही पदमा कार्यरत छन् । यसले उनीहरुमा सेवाप्रति चरम निराशा र वितृष्णा बढ्दै गएको थियो ।
यस्तै, सशस्त्र प्रहरी निरीक्षकको संख्या ११०२ बाट ४७ बढाएर ११४९, वरिष्ठ सईको ४८ बाट ५८ बढाएर १०६, हबल्दारको ३५०९ बाट १९१४ बढाएर ५४२३, सहायक हबल्दारको ६२३६ बाट १९४१ बढाएर ८१७७ पु¥याइएको छ । यसबाट ठूलो संख्यामा कनिष्ठ अधिकृत र बिल्लादारहरु पदोन्नत्ति हुने देखिन्छ । बिल्लादार जवानतर्फ एउटै दर्जामा लामो समय बस्नुपर्ने अवस्थामा यसबाट तल्लो दर्जासमेत लाभान्वित हुनेछन् ।
नयाँ संगठनात्मक एवं दरबन्दी संरचनाले सई र असईको संख्या भने घटाएको छ । सईको संख्या १३९६ रहेकोमा ८ घटाएर १३८८ र असईको १६४० बाट ९ घटाएर १६३१ मा झारिएको छ । परिचरको संख्या भने १९८३ यथावत राखिएको छ ।
तर, जवानहरुको संख्या भने उल्लेख्य मात्रामा घटाइएको देखिन्छ । अहिले जवानहरुको संख्या १७ हजार ७ सय ३८ रहेकोमा ३ हजार ९ सय २५ घटाएर १३ हजार ८ सय १३ कायम गरिएको छ । यसबाट जवानमा भर्ना हुन चाहनेहरुलाई भने असर पार्ने देखिन्छ ।
उता, ३ साउनको मन्त्रिपरिषद बैठकले संगठन तथा व्यवस्थापन तथा सर्वेक्षण (ओएण्डएम) प्रतिवेदन २०८० स्वीकृत गर्नुअगावै सशस्त्र प्रहरी मुख्यालयले सशस्त्र प्रहरी वरिष्ठ उपरीक्षकदेखि सशस्त्र प्रहरी सहायक हबल्दारसम्म बढुवाको लागि सूचना प्रकाशित गरेको थियो । ।
सशस्त्र प्रहरी सेवा साधारण समूह, साधारण उपसमूहतर्फ सशस्त्र प्रहरी वरिष्ठ उपरीक्षक, उपरीक्षक, नायव उपरीक्षक, निरीक्षक, वरिष्ठ नायव निरीक्षक, नायव निरीक्षक, सहायक निरीक्षक, वरिष्ठ हबल्दार, हबल्दार र सहायक हबल्दार पदमा बढुवाका लागि ३१ असारमा सूचना प्रकाशित गरेको थियो ।
यसैगरी सशस्त्र प्रहरी सेवा प्राविधिक समूह सञ्चार तथा इन्जिनियरिङतर्फ प्राविधिक सशस्त्र प्रहरी नायव उपरीक्षक तथा सहायक हबल्दार पदमा समेत बढुवाको लागि सूचना प्रकाशित गरिएको थियो ।
सशस्त्र प्रहरी बलको इतिहासमै एकैपटक यति धेरै पदमा बढुवा प्रयोजनका लागि सूचना प्रकाशित गरिएको यो नै पहिलो पटक हो । अब सशस्त्र प्रहरीमा विभिन्न पदमा गरेर एकसाथ झण्डै सात हजार जना बढुवा हुनेछन् ।
सशस्त्र प्रहरी बलको नयाँ संगठनात्मक एवं दरबन्दी संरचना विशेषगरी संगठनले हाल जवानदेखि सशस्त्र प्रहरी उपरीक्षक (एसपी) सम्मले बढुवाका लागि भोग्दै आएको समस्या समाधानतर्फ केन्द्रित भएको देखिन्छ । सशस्त्र युद्धताका गठन भएको सशस्त्र प्रहरी बलमा त्यसबेलाको परिस्थितिअनुरुप स्थापनाकालदेखि ६/७ वर्षसम्म छोटो छोटो समयमा ठूलो संख्यामा जवान, सहायक निरीक्षक र सशस्त्र प्रहरी निरीक्षक भर्ना गरिएकोमा त्यसपछिका दिनमा माथिल्लो दरबन्दी संरचना पुनरावलोकन नहुँदा बढुवा प्रक्रिया लगभग ठप्पै थियो । एउटै पदमा १५/१६ वर्षसम्म अल्झिनु पर्दा उनीहरुमा चरम निराशा र संगठनप्रति नै वितृष्णा पैदा हुँदै गएको थियो ।
सशस्त्र प्रहरी महानिरीक्षक (आईजीपी) राजु अर्यालले यही समस्या समाधान गर्न संगठन तथा व्यवस्थापन तथा सर्वेक्षण (ओएण्डएम) प्रतिवेदन २०८० सरकारबाट स्वीकृत गराउन सफल भएका हुन् ।
त्यसो त तत्कालीन सशस्त्र प्रहरी महानिरीक्षक शैलेन्द्र खनालले पनि संगठन तथा व्यवस्थापन तथा सर्वेक्षण (ओएण्डएम) प्रतिवेदन २०७८ मार्फत् यो समस्याको केही हदसम्म समाधान गरेका थिए । त्यसबेला उनले संगठनको कुल संख्या नै घटाएर दुई ओटा प्राविधिक सशस्त्र प्रहरी नायव महानिरीक्षकदेखि सशस्त्र प्रहरी नायव उपरीक्षक (डीएसपी) सम्मको दरबन्दी वृद्धि गरेका थिए । अहिले भने आईजीपी अर्यालले थोरै नै सही, कुल संख्या भने बढाएका छन् ।
स्वीकृत ओएण्डएमअनुसार, संगठनको कुल संख्या केही बढेको देखिन्छ भने दर्जामा थपघट गरिएको छ । दर्जामा थपघट गर्ने क्रममा सशस्त्र प्रहरी वरिष्ठ उपरीक्षक (एसएसपी), उपरीक्षक (एसपी), नायव उपरीक्षक (डीएसपी)को सख्या बढाइएको छ । यस्तै, निरीक्षक (इन्सपेक्टर), वरिष्ठ नायव निरीक्षक (वरिष्ठ सई), हबल्दार र सहायक हबल्दारको संख्या बढाइएको छ ।
सशस्त्र प्रहरी नायव निरीक्षक (सई), सहायक निरीक्षक (असई) र जवानको संख्या घटाइएको छ । सशस्त्र प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षक (एआईजी), नायव महानिरीक्षक (डीआईजी) को संख्या यथावत राखिएको छ । यसैगरी, वरिष्ठ हबल्दार र परिचरको संख्या थपघट गरिएको छैन ।
